Nghề nguy hiểm: Nuôi ong độc giết cả trâu mộng

Đôi mắt kép lồi lên sáng quắc, cặp cánh rộng đập phần phật lao vun vút như gió, ong đất được trang bị thêm chiếc nọc kịch độc, lúc "nổi cơn điên" 10 con có thể đốt chết một trâu mộng. Lạ thay, vẫn có những người thích giỡn với tử thần khi đào tổ ong đất mang về nhà nuôi.

Nghề hiểm nguy

Dân gian có câu: “Ong vàng đốt vàng con mắt/Ong vò vẽ đốt chẽ chân trâu/Ong bồ nâu (ong đất) đốt đâu chết đấy”. Với tính khí hung hăng và chiếc nọc tàn độc ấy, ong đất (gồm hai loại ong khoang và ong đen) được mệnh danh là “chúa của loài ong”.

Mọi hành vi xâm phạm đến "lãnh địa" của chúng đồng nghĩa với lời khiêu chiến. Và khi “tình trạng chiến tranh” được ban bố, mỗi ong thợ trở thành những “cảm tử quân”, sẵn sàng chiến đấu đến chết để tiêu diệt kẻ thù, bảo vệ ong chúa.

Vì chưa biết cách nuôi nên để có được một tổ ong đất to như cái mủng lúc nhúc nhộng và những con non béo ngậy, phải chờ đến cuối thu, khi bông lúa trĩu hạt uốn cong như lông đuôi gà trống choai, lá ngả vàng nhuộm khắp cánh đồng, dân săn ong lại lỉnh kỉnh đồ đạc luồn rừng, vượt núi theo dấu ong thợ tìm tổ đào bắt.

Chúa tể của loài ong tưởng như bất trị, vẫn phải khuất phục, cam phận là vật nuôi trước trí thông minh của con người. Ở xã Pờ Ly Ngài, huyện Hoàng Su Phì (Hà Giang), nhiều gia đình có truyền thống nuôi ong đất. Vụ thắng lớn, có thợ nuôi ong thu hàng trăm triệu đồng mà không phải bỏ một xu chi phí. Ông Lù Tà Mìn (49 tuổi), ở thôn Chàng Chảy, xã Pờ Ly Ngài là một tay nuôi ong đất thứ thiệt, giữ những bí quyết săn ong chúa điệu nghệ.

Vào mùa xuân, khi những tia nắng ấm xua tan khí trời buốt lạnh, cũng là lúc ong đất chúa bừng tỉnh giấc ngủ đông, phá tan nơi trú ẩn để thực hiện sứ mệnh phát triển giống nòi. Ông Mìn kể, việc đầu tiên ong chúa phải làm là tìm một cái hang trống đủ rộng và kín đáo (có thể do chuột hoặc tê tê bỏ lại); sau đó đào đất lấp các cửa hang lại, chỉ để một lỗ nhỏ như ngón tay cái và bắt đầu đẻ trứng.

Lứa đầu, ong chúa đẻ khoảng 7-8 trứng, để hình thành đội ong thợ đầu tiên. Từ đây, ong chúa chỉ cố thủ trong tổ sinh sản vì đã có kẻ hầu hạ. Nó được ong thợ cung phụng những bữa tiệc côn trùng sang trọng, bổ béo nhất như dế mèn, châu chấu, đặc biệt là nhộng ong vò vẽ.